Na mojej stronie internetowej często stosuję termin „szablon” i czasami klienci wysłali do mnie e-mail z zapytaniem o cenę wykonania szablonu, po kilku „dialogów” przez e-mail zorientowałem się, że klientowi nie chodziło o wykonania tylko szablonu lecz całą stronę. Dostałem także kilku e-mail z zapytaniem w takim stylu: „interesuje mnie wykonanie szablonu strony internetowej, najlepiej z systemem CMS Joomla lub WordPress z wszystkimi dodatkami i widgetami”, wtedy zorientowałem się, że wiele osób błędnie zrozumiał pojęcia szablonu w zakresie projektowania stron internetowych. Poniżej wyjaśnię znaczenia słowa szablonu stosowanego w projektowaniu stron www.
W dziedzinie projektowania stron internetowych istnieje 2 rodzaje stron: Strona statyczna oraz strona dynamiczna. Szablony dla tych 2 rodzajów stron też są różne, żeby zrozumieć czym się różnią te szablony najpierw musimy zrozumieć czym się różnią strony statyczna i dynamiczna.
Strona statyczna
Jest to strona, która wygląd i treść są zapisane w jednym pliku jako całość, czyli ramka, układ strony, kolumny prawa, lewa, środkowa, bloki z informacjami, z reklamami itd. elementy graficzne nadające stronie wygląd, treści tekstowe, zdjęcia, grafiki umieszczone w treści, to wszystko są umieszczone, zaprezentowane w jednym pliku jako całość, który webmaster zaprojektował na swoim komputerze, potem wysyła taki plik strony na serwer, gdy ktoś odwiedza stronę, to widzi w przeglądarce taką stronę dokładnie jak webmaster zaprojektował. Strona się nie zmieniła, dlatego nazywamy stroną statyczną.
Strona statyczna nie posiada panelu administracyjnego do samodzielnego zarządzania inaczej mówiąc jest to strona bez systemu CMS.
Do aktualizacji strony statycznej potrzebna jest wiedza i umiejętność, przeważnie tą pracę wykonuje webmaster. Aktualizacja, rozbudowa czy dokonać modyfikację strony statycznej jest bardzo uciążliwe, dlatego ten typ stron jest coraz rzadziej stosowany, jest stosowany przeważnie w małych tronach wizytówkowych niewymagających często aktualizacji.
Szablon strony statycznej jest to gotowa strona z przykładowymi treściami i grafikami (np. zdjęcia). Nabywca szablonu strony statycznej musi w miejscu przykładowej treści wpisać swoją treść a w miejscu przykładowego zdjęcia umieścić swoje zdjęcia, a więc musi posiadać odrobinę wiedzy, umiejętności oraz posiadać edytor do strony.
Strona dynamiczna
Strona dynamiczna jest to strona z systemem CMS (tzn. System Zarządzania Treścią), posiada panel administracyjny do zarządzania stroną, najczęstszą czynnością jest dodawania i edytowania treści, dodawania zdjęcia, grafiki itd. Grafiki, zdjęcia są wgrywane do konkretnego folderu na serwerze, natomiast gdy chcemy dołączyć zdjęcia do treści na stronie, to informacja gdzie się znajduje danego zdjęcia zostanie zapisane w bazie danych i oczywiście cała treść tekstowa jest przechowana w bazie danych. Gdy jakiś internauta odwiedza stronę, system CMS dostaje informację co dany internauta chce zobaczyć i system CMS odczytuje z bazy danych treść i wstawi do szablonu, w ten sposób wygeneruje stronę, która zawiera zarówno wygląd oraz treść i wysyła do przeglądarki internauta. Takie czynności jak odczytuje treść z bazy danych, wstawi do szablonu, generuje stronę odbywają na serwerze, internauta tego nie widzi, widzi tylko to, co chciał widzieć. W zależności od tego co internauta chce zobaczyć, system CMS odczytuje (wyciąga) z bazy danych treść i dynamicznie wygeneruje stronę i wysyła do przeglądarki internauta, dlatego nazywamy stroną dynamiczną.
W przypadku strony statycznej webmaster musi sam otwierać stronę w edytorze i wstawić właściwą treść w miejscu przykładowej treści, taką robotę webmaster robi lokalnie na swoim komputerze.
Natomiast w przypadku strony dynamicznej tą robotę wykonuje system CMS i ten proces odbywa się na serwerze a nie na komputerze lokalnym!
Każdy system CMS jest inny, więc szablony dla systemów CMS też są inne, należy robić szablon dla konkretnego systemu CMS, w miejscu przykładowego treści wpisuje skrypty, aby system CMS zrozumiał co i gdzie można wstawić treść odczytywaną z bazy danych.
Szablon dla systemu CMS korzysta z ramki (układu strony) podobnej do szablonu dla stronu statycznej, w miejscu przykładowej treści są skrypty informujące systemowi CMS o możliwości wstawienia treści, dlatego żeby robić szablon dla systemu CMS najpierw musimy robić szablon dla stronu statycznej. Oprócz ramki wziętej z szablonu stronu statycznej szablon dla systemu CMS zawiera jeszcze dużo skryptów, dodatkowych plików umożliwiających współpraca szablonu z systemem CMS.
Szablon dla systemu CMS jest to część systemu CMS, która zaprezentuje wyglądu strony. W zależności od tego, co internauta chce zobaczyć, system CMS odczytuje z bazy danych treść i wstawi tą treść do szablonu wygeneruje wynikową stronę, która zawiera zarówno wygląd i treść.
Można zainstalować do systemu CMS wiele szablonów, wtedy mamy możliwość zmienić zastosowany szablon w panelu administracyjnym, efekt jest taki, że w mgnieniu oka nasza strona zmieni wygląd na zupełnie inny (oczywiście najpierw musimy zaprojektować, wykonać takie szablony dla naszej strony)
Praca z szablonem jest bardzo trudna i czasochłonna w przypadku złożonego projektu, gdzie na jednej podstronie stosuje układ jednokolumnowy na całą szerokość strony, na innej stosuje układ dwukolumnowy, wąska kolumna umieszczona po lewej lub po prawej stronie i jeszcze na innej podstronie stosuje układ trzykolumnowy z różnymi miejscami na bloki z dodatkowymi informacjami czy banerami reklamowymi itd.
Etapy pracy z szablonem
- Rysowanie projekt graficzny (layout) pokazujący jak będzie wyglądać nasza strona internetowa
- Dokonanie nieograniczone ilości zmian, aż do momentu całkowitej akceptacji przez klienta
- Wykonanie szablon statyczny na podstawie projektu graficznego (layout)
- Wykonanie szablon dla konkretnego systemu CMS na podstawie szablonu statycznego
- Zainstalowanie szablon do strony
- Konfigurowanie szablon dla konkretnej strony na potrzeby klienta
Inne nazwy szablonu
W dziedzinie projektowania stron www spotkamy jeszcze inne nazwy do określenia szablonu stron dynamicznych z systemem CMS, np. szata graficzna, wygląd strony. W zależności od systemu CMS używane są inne nazwy, np.
W systemie CMS Joomla: szablon, szablon graficzny, templatka, template. Częściej spotykamy tych nazw w liczbie mnogiej: szablony, templatki, templates
W systemie CMS WordPress: motyw, szablon graficzny, theme. Częściej spotykamy tych nazw w liczbie mnogiej: motywy, themes